Şu dünyada uyuz olduğum bir sürü şey var. Biri de “-de” ile “de” eklerinin farkını çözememiş, durmadan yazım hatası yapan insanlar. Bu hata MSN’de yazışırken kabul edilebilir bir durum oluyor. Hani hızlı yazıyoruz, kısaltma kullanıyoruz vs. Ama bazı blog yazarları (?) ve birçok forum yazarı da nedense bu eki doğru kullanamıyor.
Arkadaşlar! Lütfen yazdıklarınıza biraz özen gösterin. Göndermeden önce yazdıklarınızı bir defa daha okuyun. Sayenizde Türkçe kaynaklardan nefret eder oldum. Türkiye’nin en geniş kapsamlı bloglarından Bildirgeç’i sizin gibiler sayesinde takip edemiyorum. “mi” soru ekini birleşik yazıyorsunuz, “evdede un var bakkaldada” cümlesindeki gibi absürt hatalar yapıyorsunuz. Küçük harf ile başlıyorsunuz yazmaya. “?”nin ne anlama geldiğini bile unutturmaya çalışıyorsunuz bize. “insan hiç mi umursamaz” cümlesinde olduğu gibi…
Türkçe kaynak yaratmak, Türkçe’yi katletmekle aynı anlama gelmez ki!
“-de” eki, bulunma hal ekidir. Eğer bir yerde iseniz bunu kullanırsınız. Birleşik yazılır. Aşağıda birkaç örnek mevcut:
- Evde un var.
- İzmir’de deprem olmuş.
- Antalya’da raylı sistem çalışması var.
- Antkart Genel Merkezi’nde çok kuyruk var.
- Fizikçimiz Fen Fakültesi’nde çalışıyor.
- Kalemim Didem’de kalmış.
- Yerde çamur var, dikkat et!
- Kaş’ta orman yangını çıkmış.
- Kitapta güzel resimler var.
“de, da” eki ise “dahi” anlamına gelen ektir. Ayrı yazılır. Hiçbir şekilde benzeşmez, “te, ta” olmaz. Örnekler:
- Ali ve Ahmet okula gidiyor. Ayşe de gidecek.
- Bu kitaptakiler çok güzel. Şu kitap da çok güzel. (Yanlış: Şu kitap ta çok güzel. Şu kitapta çok güzel.)
Örnekler yetti mi? Umarım… İnanın böyle hatalar yapmakla sadece Türkçe’yi katletmiyorsunuz. Aynı zamanda insanları Türkçe’den soğutuyorsunuz. Okumam için, önce insana hitap eder gibi yazılmış olması gerekiyor diye düşünüyorum. Yazarlık/çevirmenlik sadece yazabilme yetisi/kelime bilgisi değildir. Aynı zamanda bunları kurallara uygun bir şekilde ifade etme yeteneğidir.
Arkadaşlar! Hepimiz her kuralı bilmiyoruz. Ben de her kuralı bildiğimi ve bu yazıda hata olmadığını iddia etmiyorum. Öte yandan böyle kişileri uyarmamız, ama daha önemlisi bu kişilerin bizi dinlemesi ve bir daha aynı hatayı yapmaması gerekiyor.
Nice “okunabilir” Türkçe kaynaklara…
Yazım kuralları hakkında Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanmış detaylı bir doküman var. Buradan ulaşabilirsiniz.
Not: Bu yazıda kastettiğim hatalar klavyede yanlış tuşa basmaktan kaynaklanan hatalar değil, bilgisizlik kaynaklı hatalardır.
Not 2: Yazıdaki bir hata ziyaretçilerimden gelen bir uyarı üzerine düzeltilmiş, yazı 7 Ocak 2010 günü güncellenmiştir.
‘de, da’ eki nasıl yazılır? 180 yorum aldı.
Merhabalar,
Merak ettiğim bir şey var, aşağıda ifade ettiğiniz kuralın bir kaynağı var mı acaba. Bir yazım kılavuzu gibi… Teşekkürler
Özel isme geliyorsa ‘ ile ayrılır. Özel isimlerde sertleşmez, -de olarak yazılır, ancak “te” olarak okunur.
Yazılış: Kaş’da
Okunuş: Kaşta
@anonim: Merhaba, sorunuz için teşekkürler. Az önce TDK’nın sitesini araştırdım ve o kuralı yanlış bildiğimi fark ettim. Onun için bir kaynak gösteremediğim gibi, yazının o kısmını düzeltiyorum. Uyarınız için çok teşekkür ederim.
Doğrusu şöyle, daha doğrusu şunu yazmak istemişim: Sonu sert ünsüz ile biten bir özel isme ünlü bir ek gelirse özel isimin yazımında yumuşama yapılmayacağı, ancak okunurken yumuşama olacağıymış.
Mesela: Ahmet’e şeklinde, Ahmed’e değil, ancak okunurken Ahmede şeklinde yumuşatarak.
Tespit için tekrar teşekkürler, yazıyı düzeltiyorum.
Merhaba! Tesadüfen karşılaştığım bu site nedeni ile yüzüme yerleşen tebssüm için size teşekkür ederim. Giderek yozlaşan türkçemizin, başkaları tarafından da önemsendiğini görmek beni çok mutlu etti. Ben, yazının dilin şifresi olduğuna inanırım. Emekleriniz için teşekkür ederim.
aferin lan kamil
Yukarıdaki yazıyı yazarken ögretici olmak yerine döşemeyi tercih eden sevgili arkadaşım, demek ki tam olarak bilmeden ahkam kesip bir yerlere birşeyler yazmamak gerekiryormuş. Örnek olmak istiyorsan uslubunu düzelt, insanların yaptığı yazım hataları düzelir.
İstanbul'dan bir vatandaş.
Dip not: 'dan ayrı yazılır, Sertleşmez.
Hani düzeltilmemiş. Aynı duruyor.
allah bela versin
AFERİN MAYNAK ………..
ben seni çok sevim
size katılıyorum
(de da) izmirde deprem olmuş
ayça sen ayça uzuncamısın bnim atatürkde ayça uzunca die bi arkadaşım varda 7/h sınıfında kırıkkalede sen omusun ltfn cevapla
hayır çok salakça
😀 haha
sayılır
hayır -ta ile yazılır ve -ta ile okunur
çok guzel aga böylesini bulamassınız
Okunuşu da yazılışı da Kaş'ta olmalı. Çünkü Türkçe dil bilgisi: 'hsşfkpçt' harfleri ile biten kelimelerden sonra gelen sessiz harflerin sert ünsüz olması gerekir. Yani Kaş özel isminden sonra gelen de da eki sert ünsüz harf ile yani 't' ile başlamalıdır.
Ben de o son söylediğin şeyi anlamadım.Yani şimdi biz özel isimlere gelen “-de” ekini Ahmet’te olarak mı yazacağız yoksa Ahmet’de olarak mı?LÜTFEN CEVAP İSTİYORUM.BİRDE DÜZELTME YAPMAMISSINIZ
@hakan: Ahmet’te kelimesindeki “de” ekinin anlamına göre iki şekilde yazılabilir.
Durum 1: Ahmet’te kalıyorum bu akşam.
Durum 2: Ahmet de benimle beraber Antalya’ya geliyor.
Bu da ikinci durum. Eskiden Ahmet’de yazımının doğru olduğunu sanıyordum (durum 1 için) ancak @Anonim’in uyarısından sonra araştırdım ve hatamı düzelttim.
akıllanmısın mal
siz neysiniz yaaaaaaaaaaa özellikl en başta kim yazmışsa neymiş ? nin ne anlama geleceğini bile unutuyormuş unutma ozaman kardeşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş
hicram boş ver sen sen anlamassın bole siteleri cok tşk admin
Cevapladığın için çok teşekkür ederim.Şimdi konuyu daha iyi anladım.Saol
“Bu form da bütün bölümler bilgisayardan…”=>Sapına kadar sözel fakültemde, elime tutuşturulan bir “formda” bulunan not. Derhal okuldan kaydımı aldım ve açık deterjan işine girdim.
benim ödevim vardı onların cevabını verdin
Merhaba benim anlamadığım da şu. “Hadi oradan sende,adam sende git işine,aman sende bırak artık bu işleri” Buradaki de ve buna benzer bir çok cümledeki de ayrı mı yoksa birleşik mi yazılmalı?Bildiğim kadarıyla de yi ayırdığımızda anlam bozulmuyorsa ayrı yazılır,bozuluyorsa bitişik yazılır,ama verdiğim örneklerde bulunma hal eki değil ama da de eki de değil.
@akif: “Anlam bozulmuyorsa ayrı yazılır” genelde tutan bir kural olsa da, senin örnekte de olduğu gibi burada tutmamış. sende’lerdeki de ler hal eki olmadığı için, ayrı yazılmaları gerekir. “Hadi oradan sen de!”
sen çok şey biliyorsun galiba biraz susmayı öğrensen
Ok.
bencede sus çünkü çok biliyomuş gibi anlamsız ve aptalca konuşuyorsun
çokkkkkkkkkk güzelllll site buuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
bence cok biliyor 🙂
merhaba arkadaşlar birşey soracaktım 'biraz da' mı? 'birazda' mıdır lütfen cevap yazın
biraz da.
Örnek: Biraz da sen konuş, hep ben mi konuşacağım?
hatamdan nasıl yazılır
bencedee hepiniz malsınız
bu neydi şimdi 😀
gereksiz yorumlardan biri 🙂
Da ayrı yazılır.
ALLAH RAZI OLSUN ÇOK BEĞEDİM
hocam -de -da ekleri bağlaç anlamında,bulunma hal eki amacıyla kullanılabilir,bu yardımınız için teşekkürler,fakat şöyle bir örnek gördüm ki nasıl adlandıracağımı bilemedim: altı ayda tamamlandı. buradaki -da ekinin kullanımı ne şekilde anlandırılır merak etmekteyim,yardımınız için şimdiden teşekkürler
Merhaba,
Tam emin olmamakla beraber, oradaki kullanımda da ek hal eki. Neden böyle düşündüm diye sorarsanız,
Altı aya kadar tamamlanacak.
Altı aydan daha kısa bir sürede tamamlanacak.
Altı ayda tamamlandı.
gibi benzer şekillerde diğer hal eklerini de kullanabiliyoruz. Ama tabi bu benim görüşüm ve bu konunun uzmanı değilim, yanılıyor olabilirim.
Ben Anlamadım Hocam Özel Ders Veriyor musunuz?
Hayır vermiyorum. 🙂
‘de, da’ eki nasıl yazılır?
Almanya’da nasıl ehliyet aldım?
Almanya’dan kalıcı oturuma izni (niederlassungserlaubnis) nasıl alınır?
Berlin’de yaşayanların hayatını kolaylaştıracak 10 web sitesi
Almanya’da nasıl ehliyet aldım?
Bir şirket neden uzaktan çalışmaya (remote working) izin verir?
-de -da eki ne zaman ayrı yazılır?
Almanya’ya gelmek için yapılan bürokratik işlemler