Hem başımdan geçenleri hem de aklıma gelenleri toplayarak “İş başvurusu sırasında ne yapmamalısınız?” ile ilgili uzunca bir yazı hazırladım. Aslında buradaki maddelerin hepsi “İş hayatı boyunca ne yapmamalısınız?” sorusunun da cevabı aynı zamanda.

Bence, insan kaynakları ile görüşürken “çay isteyip istememek”, “gömlek yerine takım elbise giymek” falan hikaye… Canın çay istiyorsa isteyeceksin. Asıl buradakiler önemli.

Sorumluluk Reddi: Burada yazanlar kişisel görüşlerimdir. Burada yazılanlar çalıştığım kurum adına yazılmamıştır ve kurumun görüşünü ifade etmemektedir. Her işveren buradakilere önem vermiyor olabilir. Burada yazıdakiler birer öneridir, bu yazı kaynaklı yaşayabileceğiniz olumsuzluklar benim sorumluluğuma girmez.

CV’niz özensiz olmasın

İşveren sizi tanımıyor. CV’niz sizinle ilk tanışmaları. CV’nize gösterdiğiniz özen, yazarken harcadığınız çaba aslında ne kadar özenli, düzenli biri olduğunuzun bir yansıması. Bir işi ne kadar istediğinizin bir göstergesi.

CV’niz kaliteli olsun.

Yapmamanız gerekenler

• CV’nizi .doc formatında göndermek: Herkes Word kullanmıyor. PDF diye bir şey icat ettiler.
• Yazım hatalı CV: CV’nize özen gösterin. Yazıp bir kere bile okumadan insanlara göndermeyin.
• Microsoft 8’li CV: CV’nizde bildiğinizi iddia ettiğiniz teknolojilerin adını doğru yazın.
• Ofis programlarını ve işletim sistemlerini CV’nize döşemeyin: Herhangi (normal) bir işveren sizi “Bilgisayar Mühendisi” olarak Office bilginize göre veya “Hımm bu adam Windows XP biliyormuş, o zaman OK.” diyerek işe almayacak.
• Bildikleriniz çok görünsün diye sürüm sürüm CV’nize koymayın: Java 6, Java 7, Windows XP, Windows 8 yazmayın.
• Kariyer.net CV’si sunmayın: Hakkınızda çok fazla bilgi sunmayan, kötü bir format. Aynı zamanda CV hazırlamaya bile üşendiğinizi hissettiriyor. Özgün bir CV hazırlayın. Hazır bir format kullanmak istiyorsanız Europass’ı tercih edin.
• Dolu görünsün diye ders projelerinizi yazmayın: Ders projelerinizi (ve çok ilginç olmadıkça aldığınız dersleri) CV’nize yazmayın! Bu projeler CV’niz okunurken SPAM olarak işaretleniyor ve dikkate alınmıyor. Bunun yerine, yaptığınız stajları, tez konunuzu yazın. En önemlisi, eğer gönüllü olarak çalıştığınız bir proje olduysa veya bir Github repository’niz varsa onun adresini verin. İşte bu sağlam bir CV olur!
• CV’nizin tamamını büyük harfle yazmayın: Dalga mı geçiyorsun demeyin, başıma geldi ki uyarıyorum.
• Kendi kendinizi puanlamayın: CV’nizde bildiğiniz teknolojileri “kötü” ile “çok iyi” arasında puanlamayın, kime göre neye göre puanlıyorsunuz? Bunun yerine, “daha iyi bildiklerinizi” başa yazın veya kalın puntolarla yazın.
• Çalıntı CV kullanmayın: Lisans olarak bir sorun olmadığı sürece hazır bir CV tasarımı alıp onu doldurmakta bir sorun yok. Ama metinleri çalmayın! CV’sinin “Ben çok motiveyim, hayat amacım şudur.” kısmını çalmış kişiler gördük, siz yapmayın. Arkadaşının CV’sini kopyalayıp, düzenleyip, CV’nin metadatasında arkadaşının adını unutanlar gördük, bunu yapmayın.
• CV’nize selfie koymayın: CV’nize fotoğraf ekleyecekseniz, seçtiğiniz fotoğraf üzerinde biraz düşünün. Vesikalık fotoğraf koymak bir zorunluluk değil, ancak selfie, duckface, arkadaşlarla ortama aktığınızda barda çekilen fotoğrafınız gibi garip şeyler de koymamalısınız.
• CV yerine yanlışlıkla roman yazmayın: Başında “içindekiler” olan 30 sayfalık CV gördüm. Yapmayın, etmeyin… CV özet olarak sizin “kim” olduğunuzu ifade eder. Hayat hikayeniz değildir.

Düzgün bir üslup ile yazışın

İşveren sizi tanımıyor. Yazışmanız sizin nasıl birisi olduğunuz konusunda ipuçları veriyor. Bu yüzden “gece 12’de kankinizle yazışıyor gibi yazışmamanız” gerekiyor. Ciddiyetinizi takının ve rahat bir şekilde yazışın.

Yapmamanız gerekenler

• Kurumsal bir selamlama: “Selamunaleyküm hacılar”, “Biraderim”, “Herkese merhaba” gibi girişler yapmayın. Girişsiz, selamsız sabahsız “slm bn tm zmnlı çlşmk isyrm” gibi bir mesajla twit atar gibi iş başvurusu yapmayın.
• Bozuk Türkçe ve argo kullanmayın:  “Pekala, madem sz byle istiyorsun o zmn bna projenizi yollyın bari.” demeyin. Diyecekseniz de deyin ama işverenden olumlu bir sonuç beklemeyin.
• Başvurunuzu tek bir e-posta ile yapın: Üzerinde iyice düşünülmüş tek bir e-posta ile iş başvurusu yapın. Mail 1: “Merhaba ben iş istiyorum.” Mail 2: “CV’m ekte.” Mail 3: “Referanslarım da bunlar: xxx” gibi chat yapar gibi iş başvurusu yapmayın.
• excalibur1453 sendromu: Yazışma adresiniz adam gibi bir mail adresi olsun. İlkokulda aldığınız e-posta adresinizi seviyor olabilirsiniz ama iş başvurusu gibi ciddi bir ortamda “chilginassiqlr.canimsin@hotmail.com” ile yazışmak en azından bize garip geliyor.
• BCC ile sıradan iş başvurusu yapmayın: O kadar acınası bir durumda değilsiniz. Onun yerine şirketleri araştırın, hedef şirketlerinizi belirleyin ve bir zahmet bu şirketler için (aynı şablonu kullanan) farklı farklı e-postalar göndermeye de üşenmeyin.

Ölü taklidi yapmayın

Olumlu ya da olumsuz, yazışmalara cevap vermemek, nedeni ne olursa olsun, büyük bir terbiyesizliktir. Üstelik bu iş başvurusu ile de alakalı değil. Bir şeyi unutturmak, yok saymak, cevap vermemek büyük bir terbiyesizliktir.

İş başvurusu sürecinde verilen proje zor mu geldi? Yapamadım de. Vakit mi yetmedi? Vakit yetmedi de. Proje yapmaya sıcak bakmıyor musun? Ben bunu yapmak istemiyorum de. İş başvurusu devam ederken başka bir yere mi kabul edildin? E olabilir? Yeter ki bize haber ver. Yeter ki yaz! Söyle! İletişim kur! Ölü taklidi yapma. Ortalıktan kaybolma! (Aynısı işverenler için de geçerli.)

Yapmamanız gerekenler

• Yazışmalara cevap vermemek: Kafayı toprağa sokmayın. Olumsuz bir şey olduysa bile haber verin. Sonucunda hepimiz insanız. Her şey olabilir. Olumlu bir izlenimle ayrılın. Kimbilir, belki başka bir zamanda başka bir yerde tekrar yolunuz kesişebilir.
• Yazışmalara geç cevap vermek: E-posta adresinizi en azından günde bir kontrol edin. Cevabınızı çok geciktirmeyin.

Randevularınıza geç kalmayın

Hangouts gibi sanal bir ortamda olsun, yüz yüze olsun herhangi bir görüşme randevunuza geç kalmayın. Yolun ne kadar süreceğini hesaplayamadıysanız, gerekiyorsa yarım saat erken gidin, bekleyin ama geç kalmayın. Üstelik bu da sadece iş ile ilgili değil. Sosyal çevrede de bu karşı tarafa gösterdiğiniz saygının bir ölçüsü.

Eğer görüşmeye bir nedenden katılamayacaksanız haber verin. Karşı tarafı bekletmeyin, zamanını boşuna harcamayın.

Hırsızlık yapmayın

Sizden proje isteniyor çünkü:

• Bir probleme yaklaşımınız
• Nasıl araştırdığınız
• Nasıl düşündüğünüz
• Kod yazım stiliniz
• Temel bilgisayar bilimleri ve ilgili teknoloji ile ilgili bilginiz merak ediliyor.

Bu nedenle, proje ne kadar basit olursa olsun, sadece bir parça bile olsa başkasının kodunu kullanmayın. Eğer kullanmaya mecbur kaldıysanız kaynak gösterin, hırsızlık yapmayın.

Kod iyi ya da kötü, ancak sizin olsun. Kimse başkasının emeğini kendi emeği gibi gösteren veya sağdan soldan parçaları üst üste yığıp günü kurtaran biri ile çalışmak istemez. Yazdığı kodu bilen ve anlatıp savunabilen, temelleri oturmuş, akıl yürütebilen ve her şeyden önce etik değerlere önem veren biri olmalısınız.

Not: Projenizin derlenmiş halini değil, kaynak kodunu yollayın. Bu uyarıyı yazmam gerektiğini inanın ben de tahmin etmezdim.

Her şeyi bildiğinizi ispatlamayın

Size verilen projeyi mümkün olan en basit, okunaklı ve anlaşılır şekilde çözün. “X teknolojisini bildiğinizi göstermek için” gerekmeyen için bir teknolojiyi/özelliği kullanmayın. Şöyle oluyor:

İyi iletişim kurun

Anlamadığınızı ve merak ettiğinizi sorun, yazışmaktan, konuşmaktan çekinmeyin. Yeter ki derdinizi iyi ifade edin. İletişimimiz sağlam olsun. Bir taraf elma derken diğer taraf armut diyor olmasın.

Sabırlı olun

Başvuru süresince karşı tarafı sürekli dürtmeyin. Cevap bekliyorsunuz ve gelmedi mi? Bir hafta sabredin, sonra dürtün. Ekip kurmak kolay iş değil. Değerlendirme süreci zorlu bir süreç. Bu nedenle tahmin ettiğinizden daha uzun sürebilir.

Mutsuz sonu kabullenin

Kabul edilmeyebilirsiniz. Bu sizin “kötü olduğunuz” anlamına değil, o an için şirketin “beklentisi” ile sizin “şirket tarafından görülen” varlığınızının uyuşmadığı anlamına gelir. Bu nedenle kabul edilmediğiniz için “intikam almayın” veya “kendinizi kötü hissetmeyin.” Büyük ihtimalle bu sizin için, “rahat edip uyumlu olamama olasılığınızın yüksek olduğu bir ortama alınmamış olduğunuz” anlamına gelir ki bu da kötü bir şey değil. Üstelik, belki başka bir gün aynı şirketle/şirkette veya o şirkette çalışanlar ile ortak bir ekip/projede çalışmanız söz konusu olabilir.

Bitirirken

Bazı maddeler için “Umut, bu da yazılır mı yahu!” demeyin, emin olun, başıma gelmeseydi veya o potansiyeli görmeseydim yazmazdım.