Almanya’ya gelmek için yapılan bürokratik işlemler

Ve en sonunda oldu!

Almanya’daki bir şirketten gelen iş teklifini kabul ettiniz. Artık siz de bir göçmen sayılırsınız! Sizi neler beklediğini ve hangi bürokratik adımlardan geçmeniz gerektiğini öğrenmek ister misiniz?

Burada anlattıklarımın Mavi Kart (Blaue Karte EU) alma kriterlerine uygun kalifiye göçmenler için olduğunu belirtmeliyim. Benim gözlemlediğim kadarıyla Almanya’ya gelen herkesin izlediği süreç bire bir aynı değil. Umuyorum bu yazı en azından bir fikir sahibi olmanızı sağlar.

Adım 0: İş teklifi ve anlaşma

Her şeyden önce Almanya’da bir iş bulmanız, resmi bir iş sözleşmesi almanız (Arbeitsvertrag) okumanız ve imzalamanız gerekiyor. Eğer İngilizce konuşulan bir iş yerine gidiyorsanız sözleşmeniz büyük ihtimalle hem İngilizce hem Almanca olacaktır: İngilizce siz anlayın diye, Almanca mahkemede geçerli asıl gerçek sözleşme.

Adım 1: Pasaport & Aile & Evlilik

Eğer bir pasaportunuz yoksa, haliyle en acilinden pasaport çıkarıyorsunuz. Bunu yazmam bile biraz gereksiz oldu, ama olsun, bulunsun.

Almanya’ya taşınırken, ailenizi de yanınızda getirme şanınız var. Eşiniz veya çocuklarınızda herhangi bir Almanca dil yetkinliği aranmıyor. Eşiniz Almanya’da otomatikman çalışma hakkına sahip oluyor ve aileniz sizin üzerinizden sağlık sigortasına dahil ediliyor. Ancak ailenizin sizinle aynı anda ülkeye giriş yapacakları konusunda bir garanti verilmiyor.

Eğer ‘ciddi düşünüyorsanız’ ancak henüz evli değilseniz, başvurular öncesi işi ‘resmiyete dökmenizde’ fayda var. Türkiye’de yapılan evliliklerde Uluslararası Evlilik Cüzdanı veriliyor ve yapılan evlilikler Almanya’da kabul ediliyor.

Adım 2: İşverenin Federal Çalışma Ajansı’ndan onay alması

(Video: Berlin Neukölln’de bir bekarlığa veda partisi)

Almanya’daki bir şirketten teklif almanız tek başına yeterli değil. İşveren sizin için Federal Çalışma Ajansı’na (Bundesagentur für Arbeit) başvurmalı ve sizin Almanya’ya gelişinizin uygun olduğuna kanaat getirilmeli. O da ne demek derseniz, durum şu şekilde:

Sizin Almanya’da çalışabilmeniz için Federal Çalışma Ajansı bünyesindeki Merkezi Uluslararası Yabancılar ve Uzmanlar Ofisi (Zentrale Auslands- und Fachvermittlung, ZAV) tarafından işe alımın onaylanması gerekiyor. Alman hükümeti durup dururken dışarıdan adam almak istemiyor. Ancak ve ancak şu koşullar sağlanıyorsa çalışmanız mümkün oluyor:

1. Çalışmanızın işgücü piyasası üzerinde olumsuz bir etkisi olmamalıdır.
2. Bu işi yapabilecek bir Alman veya Avrupa Birliği vatandaşı olmamalıdır. Varsa, öncelik onlarındır.
3. Çalışma koşullarınız aynı işi yapacak bir Alman vatandaşının çalışma koşullarından daha kötü olmamalıdır.

Bu onayı almanız, çalışmanızda devlet açısından bir mahsuru olmadığı anlamına gelmektedir. Onay belgesinde ayrıca Mavi Kart başvurusunda bulunabileceğiniz de yazmaktadır.

Adım 3: Islak imzalı sözleşmenin gelmesi

İşveren sizden mektup adresinizi ister ve sözleşmenizin işveren tarafından ıslak imzalı kopyası ve bu ZAV onay belgesini size gönderir. Bu sözleşme ve onay belgesi size tüm kapıları açan anahtar olacak.

Adım 4: Konsolosluktan vize başvurusu

Sıradaki adım: Ülkeye girmek. Almanya’ya gidebilmek için her Türk vatandaşı gibi sizin de bir vizeniz olması gerekiyor. Turist vizesine iData üzerinden başvurulabiliyor, ancak çalışma ve oturma vizesi öyle değil: Bizzat konsolosluğa gitmeniz gerekiyor.

iData’yı telefonla arıyor ve oturma / çalışma vizesi için konsolosluktan randevu almak istediğinizi söylüyorsunuz. Eğer varsa, eşiniz ve çocuklarınızı söylemeyi de ihmal etmiyorsunuz. iData’daki çalışana hali hazırda iş sözleşmeniz olduğunu da söylüyorsunuz. iData çalışanı size doğrudan konsolosluğa bir randevu veriyor ve götürmeniz gereken bir sürü belge sayıyor: Kolay gelsin!

Randevu günü geldiğinde (bizimki birkaç gün sonraydı) konsolosluğa tam vaktinde gidiyorsunuz. Görevliler size Türkçe veya Almanca dillerinden birinde ne yapmanız gerektiğini söylüyor. Belgelerinizle birlikte pasaportunuzu ve eşinizin pasaportunu teslim ediyor ve vize için bekliyorsunuz.

Bize başvurumuzu tamamladığımızda işlemlerin uzun sürebileceği ve ikimizin vizesinin aynı anda çıkmama olasılığı olduğunu söylemişlerdi.

Adım 5: Vize!

Vize başvurusunun üç ya da dört gün sonrasında kargocu kapımızı çaldı: Benim de eşimin de pasaportu aynı anda, içinde vizesi ile birlikte gelmişti. 90 günlük D tipi vizemiz vardı. Bu vize bize oturma ve çalışma hakkı tanıyordu.

Planımızı yaptık, kalacak yeri ayarladık ve uçak biletlerimizi aldık.

Adım 6: Kayıtlanma (Anmeldung einer Wohnung)

Nasıl Türkiye’de bir yerden bir yere taşınınca adres değişikliğinizi devlete bildiriyorsanız aynısını Almanya’da da maalesef yapmak zorundasınız. Bu işlem her ilçede bulunan Bürgeramt bürolarından yapılıyor. Önceden online randevu alabiliyorsunuz veya çat kapı giderseniz biraz (ya da belki de saatlerce) bekleyerek kayıtlanmanızı yapabiliyorsunuz. Yakın döneme online randevu bulmak genellikle mümkün olmuyor.

Kayıtlanma için kira kontratı, pasaport ve ev sahibinin dolduracağı bir çeşit form gibi belgeler gerekiyor, tam listesi ilgili web sitesinde yer alıyor.

Kayıtlanmanızın ardından sağlık sigortası, emeklilik, vergi numarası gibi konularda hatırı sayılır çoklukta posta alıyorsunuz. Size şöyle diyeyim: Türkiye’de ömrünüz boyunca aldığınız sayıda mektubu Almanya’da bir hafta içerisinde alacaksınız.

Unutmayın, vizenizin süresi doluyor, Mavi Kart başvurusu için kayıtlanmanız gerekiyor!

Adım 7: Mavi Kart (Blaue Karte EU) başvurusu

İlgili web sitesinden Mavi Kart başvurusu için yabancılar şubesinden (Ausländerbehörde) online randevunuzu alıyorsunuz. (Bir sonraki gün için gece 2’de binanın önünde sıraya gireni de duydum.) Bu randevuyu işvereniniz de sizin için alabilir. Randevu alırken belge listesi önünüze geliyor. Vize için gerekenlere ek Berlin’deki kayıtlanmanıza dair belge gibi birkaç şey daha isteniyor.

Randevu günü gelince, mümkünse Almanca konuşan bir arkadaşınızla birlikte, gidiyor ve belgelerinizi teslim ediyorsunuz. Bu noktada başvurunuzun kabul edildiğini öğreniyorsunuz. (Öncesinden aldığınız ZAV onayında mavi kart için başvurabileceğiniz söylenmişti, kesinlikle alacağınız değil.)

Eşinizin oturum ve çalışma vizesi de sizin alacağınız mavi kartın süresine eşdeğer süresince yenileniyor ve yeni vizesi pasaportuna yapıştırılıyor.

Başvurunuzu tamamladıktan sonra beklemeye başlıyorsunuz. Belirli bir süre sonra kartınız değerli belgelerin basımının yapıldığı kurum olan Federal Matbaa (Bundesdruckerei) tarafından basılıp yabancılar şubesine ulaştığında yabancılar şubesi size kartınızı gelip almanız için e-posta gönderiyor.

Gidiyor ve kartınızı alıyorsunuz. Üzerinde yazan süre boyunca oturma ve çalışma izniniz var. Mavi kartınızı ilk aldığınızda dört sene için veriliyor.

Eşin Çalışma Durumu

Eğer sadece siz Mavi Kart sahibiyseniz ve eşinizde sizden kaynaklı çalışma ve oturma vizesi varsa, siz Mavi Kart sahipliğinizi yitirdiğiniz anda eşiniz de çalışma ve oturma hakkını kaybediyor. O çalışıyor diye ülkede kalmanız gibi bir durum söz konusu değil.

Ancak eşiniz de eğer Mavi Kart alma koşullarına uygun, kalifiye işgören sıfatına uygun bir iş bulmuşsa, o da Mavi Kart’a başvurabilir ve kendi kartını alabilir. Böyle bir durumda ikiniz de birbirinizden bağımsız olarak ülkede kalma ve çalışma hakkı ediniyorsunuz. Biriniz Mavi Kart sahipliğinizi yitirseniz de eşinizin dolayısıyla halen ülkede kalmaya devam edebilirsiniz.

Kısaca: Siz istiyor Almanyada kalmak, olacak sizin Mavi Kart. 😀

Yeşil Ek

Mavi Kart’ınızı ilk aldığınızda size yeşil ek bir kağıt veriyorlar. Bu kağıtta çalışma izninizin sadece belirli bir işveren veya meslek için olduğu yazar. Bu iş değiştirdiğinizde yeni işinizin de Mavi Kart alma koşullarına uygun olduğundan emin olmanız ve iş değişikliğini yabancılar şubesine bildirip yeni bir yeşil ek almanız gerekir.

İki yıl sonra yapılan iş değişikliklerinde yeni yeşil kart verilmez. İstediğiniz yerde çalışabilir, isterseniz pizzacıda motorlu kurye olabilirsiniz.

Dört yıl sonra süresiz oturma iznine başvurabilirsiniz.

Mavi kart hakkı nasıl kaybedilir?

Herhangi bir nedenle işsiz kalırsanız belirli bir sürede yeni iş bulamazsanız hakkınızı yitirirsiniz.

Adım 8: Süresiz oturma izni

Dört yılınızın bitmesine yakın Mavi Kart’ınızın süresi biteyazacağından kartınızı ve oturma çalışma izninizi yeniletmeniz gerekir. Bu noktada kalıcı oturma iznine başvurabilirsiniz. Bildiğim kadarıyla herhangi bir dil yeterliliği aranmıyor. (emin değilim)

Süresiz oturma iznini aldıktan sonra, ister çalışın ister yan gelin yatın istediğiniz kadar ülkede kalabilirsiniz. ANCAK, eğer ülkeyi terk ederseniz bu hakkınızı yitirirsiniz. Yani, ben kalıcı izni bir alayım, ondan sonra Türkiye’de takılırım, eğer canım sıkılırsa elimi kolumu sallaya sallaya geri döner Almanya’da yaşarım gibi bir dünya yok.

Kalıcı oturma izni ülkede kaldığınız sürece kalıcı.

Adım 9: Vatandaşlık

Eğer ülkede 7 sene kalmışsanız, kalıcı oturma izniniz varsa ve B1 seviyesinde Almancanız da varsa vatandaşlığa başvurabilirsiniz. Ancak çifte vatandaş olamazsınız. Eğer Alman vatandaşı olmak istiyorsanız Türk vatandaşlığından çıkmanız gerekecektir.

Bitirirken

Bu bilgiler bizim yaşadıklarımız, etraftan duyduklarımız ve araştırıp öğrendiklerimizin bir toplamı. Lütfen bu bilgileri 100% doğru kabul etmeyin. Herkesin izlediği yol ve başına gelenler tamamen farklıdır. Kanunlar değişmiş olabilir.

Lütfen kendi araştırmanızı yapmayı ihmal etmeyin. Eğer sizin süreciniz farklıysa başkalarıyla paylaşmaktan çekinmeyin.

Umuyorum bu yazı birine faydalı olur.

Schön tag!