🎈 Hayat

‘de, da’ eki nasıl yazılır?

1 dakika

Şu dünyada uyuz olduğum bir sürü şey var. Biri de “-de” ile “de” eklerinin farkını çözememiş, durmadan yazım hatası yapan insanlar. Bu hata MSN’de yazışırken kabul edilebilir bir durum oluyor. Hani hızlı yazıyoruz, kısaltma kullanıyoruz vs. Ama bazı blog yazarları (?) ve birçok forum yazarı da nedense bu eki doğru kullanamıyor.

Arkadaşlar! Lütfen yazdıklarınıza biraz özen gösterin. Göndermeden önce yazdıklarınızı bir defa daha okuyun. Sayenizde Türkçe kaynaklardan nefret eder oldum. Türkiye’nin en geniş kapsamlı bloglarından Bildirgeç’i sizin gibiler sayesinde takip edemiyorum. “mi” soru ekini birleşik yazıyorsunuz, “evdede un var bakkaldada” cümlesindeki gibi absürt hatalar yapıyorsunuz. Küçük harf ile başlıyorsunuz yazmaya. “?”nin ne anlama geldiğini bile unutturmaya çalışıyorsunuz bize. “insan hiç mi umursamaz” cümlesinde olduğu gibi…

Türkçe kaynak yaratmak, Türkçe’yi katletmekle aynı anlama gelmez ki!

“-de” eki, bulunma hal ekidir. Eğer bir yerde iseniz bunu kullanırsınız. Birleşik yazılır. Aşağıda birkaç örnek mevcut:

  • Evde un var.
  • İzmir’de deprem olmuş.
  • Antalya’da raylı sistem çalışması var.
  • Antkart Genel Merkezi’nde çok kuyruk var.
  • Fizikçimiz Fen Fakültesi’nde çalışıyor.
  • Kalemim Didem’de kalmış.
  • Yerde çamur var, dikkat et!
  • Kaş’ta orman yangını çıkmış.
  • Kitapta güzel resimler var.

“de, da” eki ise “dahi” anlamına gelen ektir. Ayrı yazılır. Hiçbir şekilde benzeşmez, “te, ta” olmaz. Örnekler:

  • Ali ve Ahmet okula gidiyor. Ayşe de gidecek.
  • Bu kitaptakiler çok güzel. Şu kitap da çok güzel. (Yanlış: Şu kitap ta çok güzel. Şu kitapta çok güzel.)

Örnekler yetti mi? Umarım… İnanın böyle hatalar yapmakla sadece Türkçe’yi katletmiyorsunuz. Aynı zamanda insanları Türkçe’den soğutuyorsunuz. Okumam için, önce insana hitap eder gibi yazılmış olması gerekiyor diye düşünüyorum. Yazarlık/çevirmenlik sadece yazabilme yetisi/kelime bilgisi değildir. Aynı zamanda bunları kurallara uygun bir şekilde ifade etme yeteneğidir.

Arkadaşlar! Hepimiz her kuralı bilmiyoruz. Ben de her kuralı bildiğimi ve bu yazıda hata olmadığını iddia etmiyorum. Öte yandan böyle kişileri uyarmamız, ama daha önemlisi bu kişilerin bizi dinlemesi ve bir daha aynı hatayı yapmaması gerekiyor.

Nice “okunabilir” Türkçe kaynaklara…

Yazım kuralları hakkında Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanmış detaylı bir doküman var. Buradan ulaşabilirsiniz.

Not: Bu yazıda kastettiğim hatalar klavyede yanlış tuşa basmaktan kaynaklanan hatalar değil, bilgisizlik kaynaklı hatalardır.

Not 2: Yazıdaki bir hata ziyaretçilerimden gelen bir uyarı üzerine düzeltilmiş, yazı 7 Ocak 2010 günü güncellenmiştir.

👋 🚨 Yeni yazılardan haberdar olmak ister misiniz? 👇
Etiketler

Bunlar da ilginizi çekebilir

‘de, da’ eki nasıl yazılır? 180 yorum aldı.

  4. Umut kardeşim, seni tebrik ediyorum gerçekten. Öncelikle Türkçe'ye gösterdiğin özen ve dikkat için. İnsanlar dilin kullanımında gereken önemi göstermiyor artık. Ben de uyarıyorum çevremdekileri sürekli ama durum bir süre sonra canını sıkmaya başlıyor. Neden mi? Çünkü kimse düzeltilmekten hoşlanmıyor, yanlış bildiğini kabul etmek istemiyor. İşin özü, alınganlık yapıyorlar. Öğrenmeye açık değiller. Bunu da anlayabilmiş değildim. Neyse, yorum yazmamın asıl amacı bu değildi. Sabırlı kişiliğini takdir etmek istedim sadece. Yorumların hepsini okudum ve uzun zamandır aklımda olan bir konu tekrar beynimi kemirmeye başladı. Bilgisayar ve internet kullanımında yaş ortalaması düştükçe, internet ortamı bozulmaya başladı bence. Bu acayip yorumları yazanların, aklı başında yetişkin insanlar olduklarını sanmıyorum. Yine de çoğuna cevap vermişsin. Bu şekilde devam etmen umuduyla, iyi çalışmalar dilerim.

    Cevap yaz

  7. BİRAZ DAHA ÖRNEK GEREKİYOR
    AZ ANLADIM
    BULUNMALAR DA BİRLEŞİK YAZILIYOR ONU ANLADIM SADECE

    Cevap yaz

  8. Bu siteyle alakası olmayanlar neden girip saçma şeyler yazıyorlar anlamıyorum?Başka işiniz mi yok? Site harika olmuş tek kelimeyle.Aradığımı buldum , gayet açık , net ve anlaşılır. Ellerinize sağlık…

    Cevap yaz

  9. Sayı Umut, yazınız da şöyle bir cümle kurmuşsunuz, "Yazarlık/çevirmenlik sadece yazabilme yetisi/kelime bilgisi değildir."
    Türkçe imla kurallarında "/" diye bir şey var mı? O anlamsız işaret yerine "," , "ve", "veya", "ya da" kullansaydınız daha doğru olmaz mıydı?
    Ayrıca "absürt" (Fransızca) kelimesi yerine "saçma" diyemez miydiniz?
    Yine yazınızdaki, "… Türkçe’yi katletmiyorsunuz. Aynı zamanda insanları Türkçe’den soğutuyorsunuz." ifadenizi neden iki cümleden oluşturdunuz? "…katletmiyorsunuz, aynı…) şeklinde olsaydı daha akıcı olmaz mıydı? Saygıyla.

    Cevap yaz

    1. Soru 1: Türkçe imla kurallarında "/" diye bir şey var mı? O anlamsız işaret yerine "," , "ve", "veya", "ya da" kullansaydınız daha doğru olmaz mıydı?
      Cevap 1: Sanırım o anlamsız işaret yerine diğerlerinden birini kullanabilirdim. Kurallardan emin değilim, araştırmak lazım, dediğinizde haklı olabilirsiniz.

      Soru 2: Ayrıca "absürt" (Fransızca) kelimesi yerine "saçma" diyemez miydiniz?
      Cevap 2: Diyebilirdim. Ama absürt kelimesini koymayı uygun gördüm. İki kelimenin aynı hissi verdiğine inanmıyorum. Yazarın kanaati diyelim.

      Soru 3: Yine yazınızdaki, "… Türkçe’yi katletmiyorsunuz. Aynı zamanda insanları Türkçe’den soğutuyorsunuz." ifadenizi neden iki cümleden oluşturdunuz? "…katletmiyorsunuz, aynı…) şeklinde olsaydı daha akıcı olmaz mıydı?
      Cevap 3: Yine bana kalmış bir şey. Bu şekilde düşük bir cümle değil ve böyle kalmasında bir sakınca görmüyorum.

      E madem yazım hatalarıyla başladık, söylemezsem çatlarım:

      "yazınız da" değil, "yazınızda" yazmanız lazımdı.

      İyi akşamlar.

      Cevap yaz

      1. Sayın Umut, "yazınız da" kelimesindeki "da" tabii ayrı yazılmaz. Bu benim dikkatsizliğim sonucu olmuştur. Birlikte düzeltmiş olduk. Katkınız için teşekkür ederim.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir